Гринчик, Николай Михайлович

Никола́й Миха́йлович Гри́нчик (белор. Мікала́й Міха́йлавіч Гры́нчык; 1 августа 192312 октября 1999, Минск) — белорусский советский литературовед, критик, фольклорист, педагог. Доктор филологических наук (1970), профессор (1971). Заслуженный деятель науки Белорусской ССР (1977). Член Союза писателей СССР (1971).

Николай Михайлович Гринчик
белор. Мікалай Міхайлавіч Грынчык
Дата рождения 1 августа 1923(1923-08-01)
Место рождения дер. Бытень (ныне — Ивацевичский район, Белорусская ССР)
Дата смерти 12 октября 1999(1999-10-12) (76 лет)
Место смерти Минск, Белоруссия
Страна Польша, СССР, Белоруссия
Научная сфера литературовед, литературный критик, фольклорист
Место работы Минский институт культуры
Альма-матер Гродненский педагогический институт
Учёная степень доктор филологических наук
Учёное звание профессор
Известен как Основатель научно-педагогической школы ГГУ имени Франциска Скорины «Региональное, национальное и общечеловеческое в литературе: духовное наследие белорусов в мировом контексте»
Награды и премии Орден Отечественной войны I степени

Биография править

Родился в белорусской крестьянской семье в деревне Бытень Слонимского повята Польской республики (ныне — Ивацевичского района Брестской области, Белоруссия).

С начала Великой Отечественной войны сотрудничал с советскими подпольными и партизанскими группами. С марта 1943 года — агентурный разведчик партизанского отряда «Савецкая Беларусь» Брестского соединения, с июля 1944 года — в рядах Советской Армии. Был тяжело ранен. После Великой Отечественной войны работал заведующим Бытеньского районного отдела социального обеспечения.

Окончил литературный факультет Гродненского педагогического института (1948—1952). Преподавал в школах Гродненской области. Окончил аспирантуру при Институте литературы имени Янки Купалы АН Белорусской ССР (1954—1957). Являлся научным сотрудником этого института (1957—1970).

В 1970—1980 годах — заведующий кафедрой белорусской литературы Гомельского государственного университета. В 1973—1985 годах — главный редактор республиканского научного межведомственного сборника «Беларуская літаратура». С 1980 года — заведующий кафедрой литературы Минского института культуры.

Умер 12 октября 1999 года, похоронен в деревне Бытень[1].

Научная и педагогическая деятельность править

Занимался проблемами народности литературы, её взаимосвязи с фольклором, изучал творчество Я. Купалы, Я. Коласа, М. Богдановича, А. Кулешова, П. Глебки. В конце 1958 года защитил кандидатскую диссертацию («М. Богданович и белорусский фольклор»). В 1970 году защитил докторскую диссертацию «Фольклорные традиции в белорусской дооктябрьской поэзии». В Гомельском государственном университете создал студенческую научную лабораторию по фольклору, основал научно-педагогическую школу «Региональное, национальное и общечеловеческое в литературе: духовное наследие белорусов в мировом контексте».

Основные научные труды править

  • Грынчык, М. М. Максім Багдановіч і народная паэзія / М. М. Грынчык. — Мінск : Дзяржвыд БССР, 1963. — 211 с.
  • Грынчык, М. М. Аркадзь Куляшоў : крытыка-біяграфічны нарыс / М. М. Грынчык. — Мінск : Беларусь, 1964. — 158 с.
  • Гісторыя беларускай савецкай літаратуры : у 2 т. / [М. М. Барсток, […], М. М. Грынчык [і інш.] ; Акад. навук БССР, Ін-т літ. імя Я. Купалы; пад рэд. В. В. Барысенкі, В. У. Івашына]. — Мінск : Навука і тэхніка, 1966. — Т. 2 : 1941—1964 гг. — 607 с.
  • Гісторыя беларускай дакастрычніцкай літаратуры : у 2 т. / [В. П. Жураўлѐў, […], М. М. Грынчык [і інш.] ; Акад. навук БССР, Ін-т літ. імя Я. Купалы; рэдкал. : В. В. Барысенка і інш.]. — Мінск : Навука і тэхніка, 1969. — Т. 2 : Літаратура XIX — пачатку XX ст. — 618 с.
  • Грынчык, М. М. Фальклорныя традыцыі ў беларускай дакастрычніцкай паэзіі / М. М. Грынчык ; Акад. навук Беларус. ССР, Ін-т літ. імя Я. Купалы. — Мінск : Навука і тэхніка, 1969. — 295 с.
  • Грынчык, М. М. Шляхі беларускага вершаскладання / М. М. Грынчык. — Мінск : Выд-ва БДУ, 1973. — 263 с.
  • История Белорусской дооктябрьской литературы / [В. А. Чемерицкий, […], Н. М. Гринчик и др.] ; Акад. наук Белорус. ССР, Ин-т лит. им. Я. Купалы; редкол. : В. В. Борисенко [и др.]. — Минск : Наука и техника, 1977. — 639 с.
  • Гісторыя беларускай літаратуры, XIX — пачатак XX ст. : падручнік / [Л. С. Голубева, М. М. Грынчык і інш.]; пад агул. рэд. М. А. Лазарука, А. А. Семяновіча. — Мінск : Выш. школа, 1981. — 413 с.
  • Гісторыя беларускай літаратуры : старажытны перыяд : [падручнік] / [М. М. Грынчык і інш.]; пад агул. рэд. М. А. Лазарука, А. А. Семяновіча. — Мінск : Выш. школа, 1985. — 336 с.
  • Гісторыя беларускай літаратуры : старажытны перыяд : падручнік / [М. М. Грынчык і інш.]; пад агул. рэд. М. А. Лазарука, А. А. Семяновіча. — 2-е выд., дапрац. — Мінск : Выш. школа, 1996. — 349,[2] с.
  • Гісторыя беларускай літаратуры : ХІХ — пачатак ХХ ст.: падручнік / [І. Э. Багдановіч, […], М. М. Грынчык і інш.]; пад агул. рэд. М. А. Лазарука, А. А. Семяновіча. — 2-е выд., дапрац. — Мінск : Выш. школа, 1998. — 559, [1] с.

Награды править

Награждён орденом Отечественной войны I степени, медалями.

Память править

В Бытене именем Н. М. Гринчика названа улица, на родном доме учёного открыта мемориальная доска.

Примечания править

  1. Мікола Грынчык // Беларускія пісьменнікі (1917—1990) : Даведнік / Склад. А. К. Гардзіцкі; нав. рэд. А. Л. Верабей. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1994. — С. 154—155.

Литература править

  • Грынчык Мікола (Мікалай Міхайлавіч) // Памяць : Гомель : гіст. дак. хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі : у 2 кн. / уклад. П. П. Рабянок; рэдкал. : Г. К. Кісялеў (гал. рэд.) [і інш.]. — Мінск : БЕЛТА, 1999. — Кн. 2. — С. 445—446.  (белор.)
  • Бугаёў, Д. Я. Мікола Грынчык / Д. Я. Бугаёў // Роднае слова. — 1993. — № 8. — С. 56—57.  (белор.)